Bài đọc Hịch Tướng Sĩ cùng Phiên âm tiếng Việt cổ 

Dụ chư tỳ tướng hịch văn, thường được gọi là Hịch Tướng Sĩ, là bài hịch của thống súy Trần Quốc Tuấn.

Bài đọc này là Phiên âm tiếng Việt cổ (chữ Nho)

Phiên âm tiếng Việt

Dư thường văn chi:

Kỷ Tín dĩ thân đại tử nhi thoát Cao Đế;

Do Vu dĩ bối thụ qua nhi tế Chiêu Vương.

Dự Nhượng thốn thán nhi phục chủ thù;

Thân Khoái đoạn tí nhi phó quốc nạn.

Kính Đức nhất tiểu sinh dã, thân dực Thái Tông nhi đắc miễn Thế Sung chi vi;

Cảo Khanh nhất viễn thần dã, khẩu mạ Lộc Sơn nhi bất tòng nghịch tặc chi kế.

Tự cổ trung thần nghĩa sĩ, dĩ thân tử quốc hà đại vô chi?

Thiết sử sổ tử khu khu vi nhi nữ tử chi thái,

Đồ tử dũ hạ, ô năng danh thùy trúc bạch,

Dữ thiên địa tương vi bất hủ tai!

Nhữ đẳng thế vi tướng chủng, bất hiểu văn nghĩa,

Kỳ văn kỳ thuyết, nghi tín tương bán.

Cổ tiên chi sự cô trí vật luận.

Kim dư dĩ Tống, Thát chi sự ngôn chi:

Vương Công Kiên hà nhân dã?

Kỳ tỳ tướng Nguyễn Văn Lập hựu hà nhân dã?

Dĩ Điếu Ngư tỏa tỏa đẩu đại chi thành,

Đương Mông Kha đường đường bách vạn chi phong,

Sử Tống chi sinh linh chí kim thụ tứ!

Cốt Đãi Ngột Lang hà nhân dã?

Kỳ tỳ tướng Xích Tu Tư hựu hà nhân dã?

Mạo chướng lệ ư vạn lý chi đồ,

Quệ Nam Chiếu ư sổ tuần chi khoảnh,

Sử Thát chi quân trưởng chí kim lưu danh!

Huống dư dữ nhữ đẳng, Sinh ư nhiễu nhương chi thu;

Trưởng ư gian nan chi tế.

Thiết kiến ngụy sứ vãng lai, đạo đồ bàng ngọ.

Trạo hào ô chi thốn thiệt nhi lăng nhục triều đình;

Ủy khuyển dương chi xích khu nhi cứ ngạo tể phụ.

Thác Hốt Tất Liệt chi lệnh nhi sách ngọc bạch, dĩ sự vô dĩ chi tru cầu;

Giả Vân Nam Vương chi hiệu nhi khu kim ngân, dĩ kiệt hữu hạn chi thảng hố.

Thí do dĩ nhục đầu nỗi hổ, ninh năng miễn di hậu hoạn dã tai?

Dư thường lâm xan vong thực, Trung dạ phủ chẩm,

Thế tứ giao di, Tâm phúc như đảo.

Thường dĩ vị năng thực nhục tẩm bì, nhứ can ẩm huyết vi hận dã.

Tuy dư chi bách thân, cao ư thảo dã;

Dư chi thiên thi, khỏa ư mã cách,

Diệc nguyện vi chi.

Nhữ đẳng cửu cư môn hạ, Chưởng ác binh quyền.

Vô y giả tắc ý chi dĩ y;

Vô thực giả tắc tự chi dĩ thực.

Quan ti giả tắc thiên kỳ tước;

Lộc bạc giả tắc cấp kỳ bổng.

Thủy hành cấp chu; Lục hành cấp mã.

Ủy chi dĩ binh, tắc sinh tử đồng kỳ sở vi;

Tiến chi tại tẩm, tắc tiếu ngữ đồng kỳ sở lạc.

Kỳ thị Công Kiên chi vi thiên tì, Ngột Lang chi vi phó nhị, Diệc vị hạ nhĩ.

Nhữ đẳng tọa thị chủ nhục, tằng bất vi ưu;

Thân đương quốc sỉ, tằng bất vi quý.

Vi bang quốc chi tướng, thị lập di tú nhi vô phẫn tâm;

Thính thái thường chi nhạc, yến hưởng ngụy sứ nhi vô nộ sắc.

Hoặc đấu kê dĩ vi lạc; Hoặc đổ bác dĩ vi ngu.

Hoặc sự điền viên dĩ dưỡng kỳ gia;

Hoặc luyến thê tử dĩ tư ư kỷ.

Tu sinh sản chi nghiệp, nhi vong quân quốc chi vụ;

Tứ điền liệp chi du, nhi đãi công thủ chi tập.

Hoặc cam mỹ tửu; Hoặc thị dâm thanh.

Thoát hữu Mông Thát chi khấu lai,

Hùng kê chi cự, bất túc dĩ xuyên lỗ giáp;

Đổ bác chi thuật, bất túc dĩ thi quân mưu.

Điền viên chi phú, bất túc dĩ thục thiên kim chi khu;

Thê noa chi lụy, bất túc dĩ sung quân quốc chi dụng.

Sinh sản chi đa, bất túc dĩ cấu lỗ thủ;

Liệp khuyển chi lực, bất túc dĩ khu tặc chúng.

Mỹ tửu bất túc dĩ trấm lỗ quân;

Dâm thanh bất túc dĩ lung lỗ nhĩ.

Đương thử chi thời, Ngã gia thần chủ tựu phọc, Thậm khả thống tai!

Bất duy dư chi thái ấp bị tước,

Nhi nhữ đẳng chi bổng lộc diệc vi tha nhân chi sở hữu;

Bất duy dư chi gia tiểu bị khu,

Nhi nhữ đẳng chi thê noa diệc vi tha nhân chi sở lỗ;

Bất duy dư chi tổ tông xã tắc, vi tha nhân chi sở tiễn xâm,

Nhi nhữ đẳng chi phụ mẫu phần mộ, diệc vi tha nhân chi sở phát quật;

Bất duy dư chi kim sinh thụ nhục, tuy bách thế chi hạ, xú danh nan tẩy, ác thụy trường tồn,

Nhi nhữ đẳng chi gia thanh, diệc bất miễn danh vi bại tướng hĩ!

Đương thử chi thời, Nhữ đẳng tuy dục tứ kỳ ngu lạc, đắc hồ?

Kim dư minh cáo nhữ đẳng,

Đương dĩ thố hỏa tích tân vi nguy;

Đương dĩ trừng canh xuy tê vi giới.

Huấn luyện sĩ tốt; Tập nhĩ cung thỉ.

Sử

Nhân nhân Bàng Mông; Gia gia Hậu Nghệ.

Cưu Tất Liệt chi đầu ư khuyết hạ;

Hủ Vân Nam chi nhục ư cảo nhai.

Bất duy dư chi thái ấp vĩnh vi thanh chiên,

Nhi nhữ đẳng chi bổng lộc diệc chung thân chi thụ tứ;

Bất duy dư chi gia tiểu đắc an sàng nhục,

Nhi nhữ đẳng chi thê noa diệc bách niên chi giai lão;

Bất duy dư chi tông miếu vạn thế hưởng tự,

Nhi nhữ đẳng chi tổ phụ diệc xuân thu chi huyết thực;

Bất duy dư chi kim sinh đắc chí,

Nhi nhữ đẳng bách thế chi hạ, phương danh bất hủ;

Bất duy dư chi mỹ thụy vĩnh thùy,

Nhi nhữ đẳng chi tính danh diệc di phương ư thanh sử hĩ.

Đương thử chi thời, Nhữ đẳng tuy dục bất vi ngu lạc, đắc hồ!

Kim dư lịch tuyển chư gia binh pháp vi nhất thư, danh viết Binh thư yếu lược.

Nhữ đẳng hoặc năng chuyên tập thị thư, thụ dư giáo hối, thị túc thế chi thần chủ dã;

Hoặc bạo khí thị thư, vi dư giáo hối, thị túc thế chi cừu thù dã.

Hà tắc?

Mông Thát nãi bất cộng đái thiên chi thù,

Nhữ đẳng ký điềm nhiên, bất dĩ tuyết sỉ vi niệm, bất dĩ trừ hung vi tâm,

Nhi hựu bất giáo sĩ tốt, thị đảo qua nghênh hàng, không quyền thụ địch;

Sử bình lỗ chi hậu, vạn thế di tu,

Thượng hữu hà diện mục lập ư thiên địa phú tái chi gian da?

Cố dục nhữ đẳng minh tri dư tâm, Nhân bút dĩ hịch vân.

Nguồn tham khảo: https://denthanhtran.org/a161/nguyen-tac-va-cac-ban-dich-hich-tuong-si

--

Tran Hung Dao's proclamation to his officers

This version only fixes some grammar errors.

TRAN HUNG DAO'S PROCLAMATION TO HIS OFFICERS

Translated and adapted by George F. Schultz

I have often read the story of Ky Tin, who replaced the Emperor Cao to save him from death; of Do Vu, who took a blow in his back to spare King Chieu; of Du Nhuong, who swallowed burning charcoal to avenge his leader; of Than Khoai, who cut off an arm to save his country; of young Kinh Duc, who rescued the Emperor Thai Tong besieged by The Sung; and of Cao Khanh, a subject living far from the Court, who insulted the rebel Loc Son to his face. Every century has produced heroes who have sacrificed their lives for their country. If they had remained at home to die by the fire, would their names have been inscribed on bamboo and silk to live eternally in Heaven and on the Earth?

But as descendants of warrior families, you are not well-versed in letters; on hearing about these deeds of the past, you may have some doubts. Let us speak of them no more. I shall tell you instead of several more recent events that have taken place during the years of the Tong and Nguyen dynasties.

Who was Vuong Cong Kien? And who was his lieutenant Nguyen Van Lap? They were the ones who defended the great citadel of Dieu Ngu against Mong Kha's immense army; therefore, the Tong people will be eternally grateful to them.

Who was Cot-Ngai Ngot-Lang? And who was his lieutenant, Xich Tu Tu? They were the ones who drove deep into an unhealthful country in order to put down the Nam-Chieu bandits, and they did it within the space of a few weeks; therefore, their names have remained rooted in the minds of the Mongol military chieftains.

You and I were born in a period of troubles and have grown up at a time when the Fatherland is in danger. We have seen the enemy ambassadors haughtily traveling over our roads and wagging their owlish tongues to insult the Court. Despicable as dogs and goats, they boldly humiliate our high officials. Supported by the Mongol emperor, they incessantly demand the payment of pearls, silks, gold, and silver. Our wealth is limited, but their cupidity is infinite. To yield to their exactions would be to feed their insatiable appetites and would set a dangerous precedent for the future.

In the face of these dangers to the Fatherland, I fail to eat during the day and to sleep at night. Tears roll down my cheeks, and my heart bleeds as if it were being cut to shreds. I tremble with anger because I cannot eat our enemy's flesh, lie down in his skin, chew up his liver, and drink his blood. I would gladly surrender my life a thousand times on the field of battle if I could do these things.

You have served in the army under my orders for a long time. When you needed clothing, I clothed you; when you lacked rice, I fed you; when your rank was too low, I promoted you; when your pay was insufficient, I increased it. If you had to travel by water, I supplied you with vessels; if you had to travel by land, I supplied you with horses. In time of war, we shared the same dangers; at the banquet table, our laughter resounded in unison. Indeed, even Cong-Kien and Ngot-Lang did not show more solicitude for their officers than I have displayed for you.

And now, you remain calm when your emperor is humiliated; you remain indifferent when your country is threatened! You, officers, are forced to serve the barbarians, and you feel no shame! You hear the music played for their ambassadors, and you do not leap up in anger. No, you amuse yourselves at the cockfights, in gambling, in the possession of your gardens and rice fields, and in the tranquility of family life. The exploitation of your personal affairs makes you forget your duties to the State; the distractions of the fields and of the hunt make you neglect military exercises; you are seduced by liquor and music. If the enemy comes, will your cocks' spurs be able to pierce his armor? Will the ruses you use in your games of chance be of use in repulsing him? Will the love of your wives and children be of any use in the Army? Your money would neither suffice to buy the enemy's death, your alcohol to besot him, nor your music to deafen him.

All of us, you and I together, would then be taken prisoner. What grief! And not only would I lose my fief, but your property too would fall into enemy hands. It would not be my family alone that would be driven out, but your wives and children would also be reduced to slavery. It would not be only the graves of my ancestors that would be trampled under the invader's heel, but those of your ancestors would also be violated. I would be humiliated in this life and in a hundred others to come, and my name would be ignominiously tarnished. Your family's honor would also be sullied forever with the shame of your defeat. Tell me: Could you then indulge yourselves in pleasures?

I say to you in all frankness: Take care as if you were piling wood by the fire or about to imbibe a hot liquid. Exercise your soldiers in the skills of archery until they are the equals of Bang Mong and Hau Nghe, those famous archers of olden times. Then we will display Tat-Liet's head at the gates of the Imperial Palace and send the King of Yunnan to the gallows.

After that, not only will my fief be safe forever, but your privileges too will be assured for the future. Not only will my family enjoy the comforts of life, but you too will be able to spend your old age with your wives and children. Not only the memory of my ancestors will be venerated from generation to generation, but yours too will be worshipped in the spring and autumn of every year. Not only will I have accomplished my aspirations in this life, but your fame too will endure for a hundred centuries to come. Not only will my name be immortalized, but yours too will find a place in our nation's history. At that moment, would you not be perfectly happy even if you did not expect to be?

I have studied every military treatise in order to write my manual entitled "Principles of Military Strategy.". If you will make an effort to study it conscientiously, to instruct yourselves in its teachings, and to follow my directions, you will become my true companions-in-arms. On the other hand, if you fail to study it and ignore my advice, you will become my enemy. Why? Because the Mongols are our mortal enemies, we cannot live under the same sky with them.

If you refuse to fight the Mongols in order to wash away the national shame, if you do not train your soldiers to drive out these barbarians, it would be to surrender to them. If that is what you want, your names will be dishonored forever. And when the enemy has finally been defeated, how will you be able to hold your head high between Heaven and Earth?

The purpose of this proclamation is to let you know my deepest thoughts.